از ری تا رویان

^{مروری بر جغرافیای تاریخی کجور از ظهور اسلام تا قیام علویان تبرستان}

بی شک تشکیل اولین حکومت محلی و دولت شیعه در ایران برگ زرینی در تاریخ و از افتخارات مردم مازندران است. حادثه بزرگی که شروع و شکل‌گیری آن با محوریت منطقه کجور رقم خورد. نگارنده درصدد است بخشی از تاریخ مازندران یعنی تاریخ منطقه رویان قدیم و حوادث مذهبی آن را، با محوریت منطقهٔ کجور و حوادث مربوط به نحوهٔ شکل‌گیری حکومت علویان تبرستان در سال (۲۵۰ ه.ق) بررسی کند. زمینه‏ها، عوامل و عناصر و اثرات این نهضت را بشناسد و به جامعه معرفی کند.

کتاب موردنظر، کاری تکراری نیست. پرداختن به داستان یک امامزاده و یا چند ده و آبادی نیست، زیرا انجام این بررسی با نگاهی نو و تازه انجام شده است. در این کتاب باتوجه‌به جغرافیای تاریخی منطقه کجور مطالعات صورت‌گرفته است؛ چراکه نقش جغرافیای تاریخی در تحلیل مسائل تاریخی و مذهبی مانند درک شرایط زمان و مکان در فقه موجب پویایی و سازندگی است.

بامطالعهٔ جغرافیای تاریخی منطقهٔ کجور و توجه به همه جوانب آن، سعی شده تا به تجزیه‌وتحلیل حوادث مذهبی منطقه پرداخته و به رفع برخی ابهامات و کشف مطالب تازه‏ای دست‌یابیم.

در این تحقیق موضوعاتی همچون نحوه ظهور اسلام، حضور امامان معصوم امام حسن و امام حسین علیهما‏السلام در تبرستان و ماهیت قیام علویان تبرستان فارغ از مشهورات و باورهای رایج و شخصیت زدگی، مطالعه شده است.

روشن خواهد شد که چگونه مردم منطقهٔ رویان و کجور توانستند یکی از حوادث مهم تاریخ تشیع را که آثار فرامنطقه‌ای داشته است، رقم بزنند. به‌رغم محدود بودن مطالعه بر حوادث تاریخی رویان و کجور، نتایج به‌دست‌آمده، تحقیق مذکور را تبدیل به تحقیقی مفید برای آشنایی با تاریخ تبرستان نموده است.

خواندن این کتاب شما را با جغرافیای تاریخی منطقهٔ کجور، حوادث مذهبی سه قرن اول اسلامی در منطقه کجور و زندگی و تحلیل شخصیت امامزاده سلطان محمد کیا دبیر صالحانی و جغرافیای تاریخی روستای صالحان که مدفن آن بزرگوارمی باشد، آشنا می‌کند.

چنان‌که ذکر خواهد شد، رویان قدیم شامل اقلیمی از شهر ری تا ساحل خزر به پهنای هراز تا دیلمان با مرکزیت کجور بوده است و قیام علویان با دعوت و ارسال پیک از رویان به ری و حرکت داعی کبیر از ری شروع و با ورود داعی به رویان کامل گردید. به همین جهت نام کتاب «از ری تا رویان» نامیده شده است.

امیدوارم به‌رغم بضاعت کم و نواقص موجود در تحقیق، مطالعه مطالب مندرج در این کتاب برای خوانندگان مفید و برای محققان شروعی بر انجام فعالیت‌های علمی تکمیلی و ساخت آثار هنری جدید گردد.